Vatandaş 2012’de iki kere düşünüp bir kere harcadı!

BEĞENDİM

Vatandaş cari olarak 985.4 milyar lira harcadı. Sabit fiyatlarla yapılan hesaplamada ise bu harcamalar yüzde 0.6 geriledi

2012 yılında büyümenin hız keserek hedeften sapmasında, tüketimde frene basılması etkili oldu. Vatandaş, 2012’de yurtiçinde tüketime cari olarak 985.4 milyar lira harcadı.

Söz konusu harcamalar önceki yıla göre cari olarak yüzde 7.6 artış gösterdi. Ancak sabit fiyatlarla yapılan hesaplamada bu harcamaların binde 6 geriledi. Yurttaşların yurtiçinde yaptıkları harcamaların cari fiyatlarla GSYH içinde 2011’de yüzde 70.6 olan payı, 2012’de yüzde 69.5’e düştü. Düşük büyümede, bu harcamalardaki azalma etkili oldu.

Yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’deki harcamaları ise geçen yıl cari bazda yüzde 14.9, sabit fiyatlarla yüzde 12.8’le hızlı bir artış gösterdi ve 57.6 milyar liraya ulaştı. Böylece yurtiçinde tüketime yapılan toplam harcamaların cari tutarı 2012’de 1 trilyon lirayı aştı. Bunun da 279 milyar lira ile dörtte birden fazlası gıda, içki ve tütün için yapıldı. Gıda harcamaları önceki yıla göre cari fiyatlarla yüzde 9.2 artarken, sabit fiyatlara göre artış ise yüzde 2’de kaldı. Gıdanın toplam yurtiçi tüketim harcamalarında 2011’de yüzde 26.5 olan payı 2012’de biraz daha artarak yüzde 26.8’e yükseldi.

Ulaştırma harcaması kısıldı
Yıllık 202.3 milyar lirayla ikinci büyük tutarı oluşturan ulaştırma ve haberleşme harcamaları, sabit fiyatlara göre yüzde 2.7 düşüş gösterdi. Ulaştırma ve haberleşmenin toplam tüketimdeki yüzde 19.4’lük payı değişmedi. Konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlara yapılan harcamalar 197.4 milyar TL ile üçüncü sırada yer aldı. Cari fiyatlarla yüzde 9.1, sabit fiyatlarla ise sadece yüzde 0.3 artan bu harcamaların toplamdaki payı yüzde 18.7’den yüzde 18.9’a çıktı. Geçen yıl cari tutarı 79.7 milyara ulaşan mobilya, ev aletleri ve ev bakım hizmetleri harcamaları cari olarak yüzde 5.1 artarken, sabit fiyatlarla yüzde 3.3 oranında azaldı.

En fazla fren, giyim ve ayakkabıda yapıldı
2012 yılında en fazla giyim ve ayakkabı harcamaları frene basıldı. Cari olarak yüzde 0.3’lük düşüşle 51.9 milyar liraya gerileyen söz konusu harcamalarda sabit fiyatlara göre düşüş yüzde 6’ya ulaştı. Cari harcama tutarı olarak bu alanı 79.8 milyarla çeşitli mal ve hizmetler harcama grubu ve 66.3 milyarla da lokanta ve oteller izledi. Önceki yıla göre çeşitli mal ve hizmetlerde sabit fiyatla değişim sıfır çıkarken, lokanta ve otellerde yüzde 3.4 artış yaşandı.

Eğlence ve kültürde cari harcama 40.8 milyar lira oldu. Geçen yıl cari fiyatlarla yüzde 4.6 artarak 32.5 milyar TL olan sağlık harcamaları ise sabit fiyatlar baz alındığında yüzde 9.3’le en hızlı artışı gösterdi. Cari tutarı 13 milyar liranın üzerine çıkan eğitim harcamaları da sabit fiyatlara göre yüzde 7.1’le en hızlı büyüyen ikinci alan oldu.

Beklenen canlılık görülmeye başladı
Tüketimde 2013’te beklenen görece canlılığın işaretleri kısmen de olsa görülmeye başladı. Geçen yılın tümünde yüzde 10.1 düşüş gösteren tüketim malı ithalatında bu yıl ocak ayında yüzde 3.4, şubatta ise yüzde 13.3 artış yaşandı. Yatırım malı ithalatı da geçen yılın tümünde yüzde 9 gerilerken, bu yıl ocakta yüzde 8.2, şubatta yüzde 10.5 arttı. En çarpıcı gelişme otomobil satışlarında göze çarptı. 2012’de yüzde 6.3 düşen otomobil satışları bu yılın ilk iki ayında sırasıyla yüzde 22.6 ve yüzde 26.1’lik artışlar gösterdi. Dört ana üründe beyaz eşya satışları ocak ayında yüzde 0.2 ile düşüşe devam ederken, şubatta yüzde 9.8’le artışa geçti. Söz konusu ürünlerin satış adedi 2012 yılında yüzde 0.2 düşmüştü. Geçen yılın tümünde yüzde 0.2 düşüş gösteren dayanıklı tüketim malları üretimi ise bu yıl ocakta yüzde 3.3 ve şubattayüzde 0.6 ile düşmeye devam etti.

Dolaylı vergi artışı canlanmaya işaret
Dolaylı vergi tahsilatındaki hızlanma da ekonomide canlanmaya işaret etti. Dolaylı vergilerde tahsilat ilk iki ayda yüzde 29’luk artışla 35.9 milyar liraya ulaştı. Geçen yıl aynı dönemde cari artış yüzde 8 dolayında kalmıştı. Dolaylı verginin geçen yıl ilk iki ayda yüzde 60 olan toplam tahsilattaki payı bu yıl yüzde 64’ü aştı. Dolaylı vergiler kapsamında dahilde alınan KDV yüzde 14.1 artarken, ithalde alınan KDV yüzde 35 artış gösterdi. Toplam ÖTV tahsilatında ise yüzde 40.5’le rekor bir artış yaşandı. Bu kapsamda petrol ve gazdan alınan ÖTV’de yüzde 56.6, motorlu taşıtlarda yüzde 28.4, alkollü içeceklerde yüzde 24.6, tütün mamullerinde yüzde 23.6, dayanıklı tüketim mallarına ait ÖTV’de yüzde 17.6 artış yaşandı.