Aktif Bank Genel Müdürü Adaca: İlk 15 banka arasına girmek istiyoruz

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Aktif Bank Genel Müdürü Ayşegül Adaca, sektörün bilanço büyümesinde ana lokomotifin krediler olduğunu belirtiyor. 10-14 Ekim haftasında sektörde 2020’den bu yana en düşük TL ticari kredi faiz oranını gördüklerine de dikkat çekiyor. 10-14 Ekim’de haftalık kredi büyümesinde son 2,5 ayın zirvesinin yaşandığını söyleyen Adaca, durgunluğun azaldığına da değinerek, “İlk etapta krediler daha yavaş gitti. Ama şu anda kredilerde faizlerin düştüğünü ve kredilerin doğru kanallara aktığını görüyoruz” diye konuşuyor.

Üst üste gelen regülasyonlar ve para politikasına ilişkin kararlarla bankacılık zorlu bir dönemden geçiyor. Yılbaşından 7 Ekim tarihine kadar sektör, kredilerde yüzde 40 büyüme yakaladı. Bu büyümede lokomotif, ilk dokuz ayda yüzde 66 artış sağlayan TL ticari krediler oldu. Sektörün en büyük yatırım bankalarından Aktif Bank’ın genel müdürü Ayşegül Adaca, “TL ticari kredilerle ilgili yeni bazı ihtiyati tedbirler alındı. Bu da son haftalarda büyümeyi geçmiş döneme göre bir miktar aşağı çekti” yorumunu yapıyor. Ancak Adaca, 10-14 Ekim haftasında TL ticari kredi faizinde, 2020’den bu yana en düşük oran olan yüzde 18,7’yi gördüklerini de vurguluyor. Bu durumu ise “Geçtiğimiz hafta, haftalık kredi büyümesi anlamında son 2,5 ayın zirvesiydi. Durgunluk biraz azaldı” sözleriyle açıklıyor. 2023’ün tüm dünyada resesyon ve savaşın etkileri, Türkiye’de de seçim dönemi nedeniyle zor bir yıl olacağını öngören Adaca, yakın dönemde yenilenebilir enerji yatırım kredilerinde, emtia finansmanı taleplerinde ve son KOSGEB programıyla KOBİ kredilerinde artış yaşanmasını bekliyor. Aktif Bank Genel Müdürü Ayşegül Adaca’yla sektörün 2023 yılı görünümünü, mevcut performansı ve bankanın hedeflerini konuştuk:

Kredi ve mevduat tarafında eldeki son verilerle nasıl bir tablo mevcut?

Banka bilançoları toplamı 12,7 trilyona ulaştı. Burada yüzde 35’i aşan bir büyüme görüyoruz. Tabii bu büyümede kurun da etkisi var. Ancak bankaların son 10 yıldır bileşik yıllık büyüme hızları yüzde 12-13’lerdeydi. 2022’de yüzde 35’i geçtiği yani hızlı büyüdüğü bir dönemden bahsediyoruz. 7 Ekim verilerine göre toplam kredilerde yıl başından bu yana yüzde 40 büyüme mevcut. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70 büyüme var. Yani aslında krediler bilanço büyümelerinde lokomotif oldu. Elbette bu dönemde bankaların bilançolarında menkul değer cüzdanları büyüdü. Özellikle yüksek kârlılıkta TÜFE’ye endeksli bonoların olumlu katkısı oldu. Ama bankaların bu büyümeyi sadece menkul değerle gerçekleştirdiğini söylemek haksızlık olur. Kredilerle verdikleri destek son bir yılda yüzde 70 arttı.

Kredi büyümelerinde oranlar nasıl gerçekleşti?

7 Ekim verilerine göre bu yılın başından bu yana TL ticari krediler, bireysel kredilerin iki katı büyüdü. TL ticari kredilerde yıl başına göre yüzde 66, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 84,8 büyüme görülüyor. Tüketici kredileri ve bireysel kredi kartları tarafıysa yüzde 33 büyüdü. Burada makro ihtiyati tedbirler etkisini gösterdi. İhtiyaç kredileri yılın başından bu yana yüzde 25 büyüdü. Bu oran, 2021 yılındaki büyümenin altında çünkü vade kısıtlaması amacına ulaştı. Demek ki bu yıl bankalar ağırlıklı olarak desteklerini kurumlara ve büyümeye verdi. Bu arada yabancı para krediler yıl başından bu yana dolar cinsinden yüzde 15 daraldı. Bu da sektörün ağırlıklı TL ticari krediyle kurumsal tarafta büyümeyi fonladığını gösteriyor. Mevduat tarafındaysa sektörde TL mevduatlar iki katına çıktı. 8,1 trilyon TL mevduat hacmine ulaşıldı ve yıllık bazda yüzde 98,5 büyüme mevcut. Bu büyümede hem gerçek hem ticari kişilerde yabancı para mevduatlardan TL mevduata geçişin etkisi var. Kur korumalı mevduat hacmi 1,3 trilyon TL’ye çıktı, payı yüzde 40’lara ulaştı. Yabancı para mevduatta dolar bazında küçülme var, gerçek kişilerde yüzde 10’dan fazla küçüldü.

Bu yılın devamı için nasıl bir tablo göreceğiz?

Önümüzdeki dönem kredilerde bireysel tarafta bir değişiklik olacağını düşünmüyorum. Konut kredilerinde 7 Ekim tarihi itibarıyla büyüme yüzde 18,6. Bu oran aynı şekilde devam eder. Taşıt kredileri yüzde 144 büyüdü ancak bireysel kredi hacminde payı çok az. Taşıt kredisinde bu trend devam edecek, sıfır araç pazarı canlanıyor. Yıl sonunda büyüme yüzde 155-160 olur diye düşünüyorum. Bireysel krediler yılı geçen yıl sonuna göre yüzde 25 gibi bir büyümeyle kapatır. TL ticari kredilerle ilgili yeni bazı ihtiyati tedbirler alındı. Bu da son haftalarda büyümeyi geçmiş döneme göre bir miktar aşağı çekti. Ağustos ayından sonra gerçekleşen regülasyon değişikleri sonrasında kredi talepleri daha durağan bir frekansta gerçekleşti. BDDK verilerine bakıldığında yıl ortasında 13 haftalık yıllıklandırılmış haliyle kredi artışları yüzde 50-60 seviyelerindeyken, son aylarda bu oran yüzde 20 seviyelerine düştü. Öte yandan 10-14 Ekim haftası sektörde yüzde 18,7 TL ticari kredi kullandırım faiz oranı gördük. 2020’den bu yana en düşük faiz oranıydı. Haftalık kredi büyümesi anlamında da son 2,5 ayın zirvesiydi. Durgunluk biraz azaldı. Açılma var, faizler düştü. Kullandırılan TL kredinin hakikaten yatırıma, istihdama, ticarete dönmesi arzu ediliyor. Bu minvalde ilk etapta konu algılanana kadar krediler daha yavaş gitti. Ama şu anda kredilerde hem faizlerin düştüğünü hem doğru kanallara aktığını görüyoruz. Dolayısıyla TL ticari krediler yıl başındaki ivmesinin biraz altında ama yılı yüzde 60-65 bandında büyümeyle tamamlar. Mevduat ise yılı yüzde 60 büyümeyle bitirir diye tahmin ediyorum, lokomotif yine TL mevduatlar olur. Sektör öz kaynak kârlılığında da yılı yüzde 50-55 seviyesinde bitirecek.

Son 2-3 ayda kredi taleplerinde değişiklik gözlemliyor musunuz?

Biz kurumsal segmentte çalışıyoruz. Kurumsal müşterilerin taleplerinde farklılaşma görmüyoruz. Müşteriler, projeleriyle alakalı taleplerini iletiyor. Ancak önümüzdeki dönemde gündemde KOBİ odaklı KOSGEB kredi programı var. KOBİ’lerin iş geliştirme ve yatırım ihtiyaçları için güzel bir destek paketi çalışılıyor. Yüksek enflasyon ve beklenen potansiyel resesyonla KOBİ’lerin de kendilerini pozisyonlaması gerekecek.

Sektörde kredi tutarlarının azaldığı, vadelerin kısaldığı konuşuluyor. Bu tablo devam ediyor mu?

Bizim çalıştığımız kurumsal segmentte böyle bir durum olmadı. Çünkü zaten bizim müşteri gamımız çok kurumsal, Türkiye genelinden ayrışıyor olabilir. Enerji, emtia finansmanı, dış ticaret şirketleriyle çalışıyoruz, yabancı para kredi de kullandırıyoruz. Biz TL tarafında zaten sektörden daha küçük bir damara sahibiz. Bu nedenle hissettiğimiz bir vade değişikliği veya tutar küçülmesi yok.

Merkez Bankası politika faizini 150 baz puan indirerek yüzde 10,5’e çekti. Bu adımın sektöre etkisi nasıl olacak?

Öncelikle bireyleri ilgilendiren tarafta kredi kartı gibi gecelik fonlamaya bağlı fonlanan ürünlerin faizleri düşer. Ayrıca değişken faizli birtakım menkul kıymetler var, bu durum onların getirilerini ve KKM mevduatının faizini aşağıya alır. Dolayısıyla bankaların fonlama maliyetleri geriye gider ve bu da ticariyle kurumsal segmentte fiyatları biraz daha aşağıya alabilir.

Yani kredi faiz oranlarının daha düştüğünü göreceğiz…

Evet, aslında hükümetimizin de bu stratejiyle amaçladığı bu. Çünkü dünyada sürekli konuşulan ve artık işaretleri belirginleşen bir resesyon var. Özellikle Avrupa’da adı net konuldu, ABD’de işaretler karışık ama seziyorlar. Avrupa’daki bu ortam Türkiye’yi çok etkiler. Dolayısıyla böyle bir durgunluk ihtimalini “bypass etmek” üzere bir strateji olduğunu düşünürsek ticari şirketler işlerine devam edecek ki Türkiye’de hareket, istihdam devam etsin… Ekonomi takımı ekonomiyi oluşturan tüm unsurların canlı kalmasını arzu ediyor, tüm stratejiler de bu yönde.

Peki gelecek yıl için nasıl öngörüleriniz var?

Dünyada hemen yanı başımızdaki savaşın Türkiye’ye etkilerine, dünyadaki resesyon ihtimalinin tüm dünyaya sirayet etmesi olasılığına bakmamız gerekiyor. Uzakdoğu, Çin ve Hindistan’da bunun işaretlerini görmeye başladık. Bu mutlaka Türkiye’ye de sirayet edecektir. Global resesyondan etkilenmeden çıkmak imkansız. Yine savaş nedeniyle enerji arzı ve fiyatlarıyla ilgili sıkıntılar var. Ukrayna ve Rusya Türkiye’yle ilgili iki ülke olduğundan turizmden dış ticarete kadar etkileri oldu ve buralardaki daralmalar etkisini sürdürecek. Sonuçta 2023, zor bir yıl. Global perspektifte dünya umarım kalıcı izler bırakmayacak bir dönemden geçecek. 2023, resesyonla mücadele yılı olacak. Daha sıkı para politikalarının olacağı, faizlerin yükselmeye devam edeceği ve bunların etkilerini göreceğimiz bir yıl olacak. Ülkemizde bir de seçim dönemi var. Her seçim dönemi olduğu gibi bu dönemde de ekonomiye biraz hareketlilik gelebilir. Seçim sonrası ekonomi takımlarının politika değişiklikleri olur mu bilmiyoruz. Bilinmezleri bol bir yıl 2023. Ama dünyadaki gelişmelerin etkilerini daha çok önemsiyorum.

Bankacılık açısından nasıl bir yıl bizi bekliyor?

2023’te bankacılıkta 2022’deki kadar yüksek büyümeler olmaz. Baz etkisiyle enflasyonun 2022’nin daha altında olacağını düşünürsek ki yüzde 25-30’lar konuşuluyor. Sektörde büyüme de bu yılki kadar olmaz. Gelecek yıl, bu yıla benzer büyüme alanları olacağını, rasyoların benzer dağılacağını düşünüyorum. Enflasyon nedeniyle bireysel tarafta sınırlamaların korunması gerektiğine ben de inanıyorum. Kişisel görüşüme göre 2023’te ağırlıkla kurumsal, ticari ve KOBİ kanadında büyüme olacaktır. 2022’de hem bireylerin ödeme gücü arttığı hem kredi hacmi büyüdüğü için sorunlu alacak oranı düştü. Gelecek yıl da burada ne bireylerde ne kurumlarda bir bozulma beklemiyorum. Tüm çaba, Türkiye’nin resesyondan etkilenmemesi adına… Bu süreçte üretim ve ihracat da artıyor. Böyle bakıldığında özel bir bozulma beklemiyorum. Kârlılıkta da 2022’nin özel bir yıl olduğunu unutmamak lazım. 2023 ile hazine biriminin kârlarının biraz düşeceği, yeniden daha sürdürülür alanlarda iş birimlerinin, kredi ve hizmet veren ekiplerin yarattığı kârların bilanço içinde payının artacağını düşünüyorum. 2023’te özkaynak kârlılık oranı, baz etkisiyle azalacaktır.

Proje finansmanlarına konu olan büyük yatırım kredileri ne zaman gerçekleşecek?

Belki 2024 yılı daha uygun olur. Bu, yatırımcının iştahıyla ilgili bir durum. Büyük yatırımlar daha öngörülebilir bir ortam gerektiriyor. Bu yatırımlar, ağırlıkla yabancı parayla ve uzun vadeli olduğu için değişken faizle fonlanıyor. Özellikle fiyatlama konusunda yatırımcıların fizibilite yapabilmesi, finansal maliyeti projekte edebilmeleri gerekiyor. Bu nedenle büyük yatırım kredileri 2024 yılına kayar diye düşünüyorum. Yalnız bu dönemde yenilenebilir enerji alanına büyük talep var. Ağustos ayında yenilenebilir enerjiyle ilgili bir düzenleme çıktı. Bölge sınırlaması kalktı ve belli vergi teşvikleri geldi. Depolamalı yenilenebilir enerji yönetmeliğiyle bu konuda irili ufaklı birçok talep geliyor. Hatta Aktif Bank olarak biz de banka ve iştiraklerimizin harcadığı enerjiyi karşılamak üzere kendi GES yatırımımızı yapıyoruz, arsamızı bulduk. Bu alanda yatırım kredisi taleplerinin artmasını bekliyoruz. Ayrıca tahıl gibi emtia fiyatları hareketli. Bu nedenle emtia finansmanı, emtia ticaretinin çok hareketlendiğini görüyoruz. Bizim alanlarımızdan değil ama turizmin de canlandığını gördük. Şimdi KOBİ segmentinde hareket göreceğiz, amaca uygun kullanılan krediler verilecek.

“İLK 15 BANKA ARASINA GİRMEK İSTİYORUZ”

ORTA VADE PLANI 5 yıllık bir büyüme planımız var. Şu an sektörde aktif büyüklükte 25’inci sırayla ortada bulunuyoruz. Öte yandan kârlılık, müşteri sayısı, bireysel bankacılık payı, kart penetrasyonu gibi noktalarda şaşırtıcı pazar paylarımız var. Örneğin bireysel kredilerde pazar payımız yüzde 1,5’lerde, ikinci grup bankaların paylarının üzerindeyiz. Kârlılıkta sektörde ilk 5 banka arasındayız. 5 yılda kendimize biçtiğimiz rol, aktif büyüklükte ilk 15’e girmek. İkinci grup bankalar arasında olmak istiyoruz. Bankamızın bu yıl ilk dokuz ayda aktifleri yüzde 25 büyüdü, 2021’de bu oran yüzde 40’tı. Bu yılı aktif büyüklükte yüzde 35’in üzerinde büyümeyle kapatırız. Mevcut büyümeye krediler eşlik etti. Bu yıl ilk dokuz ayda kredilerimiz de yüzde 25 büyüdü. Kurumsal kredilerde ilk dokuz ayı yüzde 14 ve bireysel kredi hacminde yüzde 27 büyümeyle tamamladık. Özkaynak kârlığında da yılı yüzde 55-60 seviyelerinde bitireceğimizi tahmin ediyorum.

Müşteri hedefi Türkiye’de örneği olmayan bir ekosisteme sahibiz. Trafiğimiz sadece bankacılık faaliyetlerimizden değil aynı zamanda iştiraklerimizden de geliyor. Örneğin fatura ödeme şirketimiz Pay N Kolay, faturasını peşin ödeyen bir segmente hitap ediyor. 3 milyon kişi faturasını elden ödemek istiyor. Bu kitlenin finansal ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik yaptığımız denemelerle çok tecrübe edindik. Passo ile de gençleri tanıyoruz. Para transferi şirketimiz UPT ile Türkiye’de yerleşik yabancıları tanıyoruz. Bu kadar küçük bir operasyonla şubeleşmeden tamamen dijital ve ekosistem bankacılığıyla 14 milyon müşteriye dokunuyoruz. Bu rakamın en az 4-4,5 milyonu bankasız segmentten geliyor. Bu 14 milyonun üçte biri bankamızla aktif çalışanlar. Bu sayıyı büyütmek istiyoruz.

“KOBİ’LERE ÖZEL PLATFORM”

LANSMAN 2023’TE Dijital bankamız N Kolay’ı 1,6 milyon kişi kullanıyor. Son bir yılda 1 milyon kişiyi N Kolay mobil uygulamamızın kullanıcısı haline getirdik. Şubeleşmeyi düşünmüyoruz, kurumsal ve özel bankacılık faaliyetlerine devam edeceğiz. Şube sayımız 15’i geçmeyecek. Bireysel bankacılığı ve KOBİ bankacılığını dijital kanaldan yapacağız. KOBİ segmentine yönelik bir servis modeli çalıştık. Gelecek yıl KOBİ’leri hayatımıza koyacağız. KOBİ segmentini hedefleyen tüm bankacılık hizmetlerini sunan bir platform bankacılığı peşindeyiz. Bunu API platformumuz Apilion üzerine kuruyoruz, gelecek yıl ortası ayrı bir markayla lansmanını yapmayı düşünüyoruz. Niyetimiz ilk yıl 200-300 bin KOBİ müşterisine erişmek, ileride arzumuz 1 milyon.

Dış ticaret Kurumsal tarafta zaten odaklı gidiyoruz, odağımızı değiştirmeyiz. Dış ticareti çok önemsiyoruz. Geçen yıl dolar bazında dış ticaret hacmimiz 3 kat, komisyon gelirlerimiz 2,5 kat arttı. Müşteri sayımızı da 3 katına çıkardık. Daha uzak ve ilişkisi kurması daha zor coğrafyalarda aktifiz. Bazı coğrafyalarda örneğin Afrika’da lideriz, bunu sürdüreceğiz. Türki Cumhuriyetler, MENA ve Afrika’yı ana bölge edindik. Bir de servis modeli bankacılıkta Apilion ile hem finteklerle hem müşteri kitlesine sahip ve gömülü finans hizmetlerine ihtiyaç duyan çok fazla firmayla el sıkışma aşamasındayız. BBDK’dan son izinleri bekliyoruz.

Yurt dışı odağı Ayrıca iştiraklerimizle yurt dışı hedeflerimiz var. Kurduğumuz Aktif Tech ile teknoloji anlamında ürünleştirilebilir tüm becerilerimizi bir teknopark şirketinde topluyoruz. İlk etapta ödeme sistemlerimizi ve stadyum geçiş sistemlerimiz koyduk. Cezayir’de 12 stadyumun teknik giydirmesini, Katar’da yeni stadyumun geçiş sistemlerini yaptık, Senegal’de biletleme ve geçiş kontrol sistemi kurduk. Balkanlarda iki bankanın ATM’den POS sistemlerinden kartlı ödemeye kadar tüm sistemlerini üzerimize alıyoruz. Gelecek yıl içinde bu projeleri bitireceğiz. Avrupa’da potansiyel üç-dört projemiz daha var. UPT tarafında Avrupa’da bir lisansla faaliyetlerimize başlayacağız. Türki Cumhuriyetler ve MENA bölgesinde faaliyet yapabilmek için lisans ve şirket kurulumlarına başladık. Elçin Cirik/Capital