FinTek’leşen bankalar, bankalaşan FinTek’ler!

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

PSM DERGİSİ

Evet, dijital dönüşümün ayak sesleri artık çok daha yakından duyuluyor. Peki geleneksel, konvansiyonel finans sistemini tarihe karıştırması beklenen açık bankacılık neler vaat ediyor? Bankaları, FinTek şirketlerini, kullanıcıları/müşterileri ne gibi yenilikler, fırsatlar, riskler, tehditler bekliyor? Türkiye’nin açık bankacılıkla ilgili mevzuat çalışmaları ne düzeyde?

Rekabetten “kazan kazan” sistemine…

PSM olarak bu yılın ilk Gündem Toplantısı’nı İstanbul Kemerburgaz’daki Bahçeşehir Üniversitesi Future Campus’te düzenledik. Açık bankacılıkla ilgili merak edilenleri ve FinTek ekosisteminin geleceğine dair ipuçlarını SRP Legal Kurucu Yöneticisi Çiğdem Ayözger Öngün moderatörlüğünde; Paynet Ürün Yönetimi, Pazarlama ve İş Geliştirme Genel Müdür Yardımcısı Hakan Kocatürk, Insha Ventures Genel Müdürü Hasan Sami Bayansar, Finrota Genel Müdürü İlknur Uzunoğlu, Aktif Bank Bilgi Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı Kadir Mustafa Öztürk ve Architecht Dijital Bankacılık ve Ödeme Sistemlerinden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Zeynep Yasemin Tekşen Altaş ile masaya yatırdık.

Toplantının açılış konuşmasını Erişim Medya ve PSM Genel Koordinatörü Barış Bekar yaptı. Bekar, özetle şu değerlendirmelerde bulundu:

“Sarsıcı bir dönüşüm ve değişim süreci yaşıyoruz. Teknolojinin girip de değiştirmediği tek bir alan bile kalmadı. Örneğin, sadece birkaç ay önce hayatımıza giren ChatGBT, pek çok alanda ezberleri bozdu. Teknolojinin deyim yerindeyse kalbinde yer alan ödemeler dünyası ise aldı başını gidiyor!

10 yıl önce PSM dergisini bünyemizde yayınlamaya başladığımızda işlediğimiz konularla şimdikiler arasında çok büyük farklar var. Her geçen gün yeni bir sektör, yeni bir iş, hizmet ve ürün çıkıyor karşımıza. Bu baş döndürücü değişimi yakından takip etmeyi, sektörümüzdeki yenilikleri duyurmayı, öngörüleri paylaşarak deyim yerindeyse kılavuzluk etmeyi bir görev olarak görüyoruz. Bu amaçla bir süredir sektörde yoğun ilgi gören Gündem Toplantılarını düzenliyoruz. Salgın nedeniyle online ortama taşıdığımız bu çalışmamızı artık yeniden yüz yüze yapabilmenin de keyfini yaşıyoruz.

Bugünkü konumuz, sektörümüzün dinamiklerini kökten değiştiren açık bankacılık. Anımsarsınız 4-5 yıl önce bankalarla FinTek’lerin nasıl birlikte iş yapacaklarını konuşuyorduk. Hatta FinTek girişimcileri bankaların kendilerini rakip olarak görmesinden şikayet ediyordu! Yeni tüketici talepleri, rekabetin artması ve elbette teknolojinin itici gücü burada da değişime yol açtı. Yasal düzenlemelerin ardından açık bankacılık, finans dünyası için yepyeni kapıları açtı. Bunu sadece ülkemizde değil tüm dünyada görüyoruz. Teknoloji şirketleri artık birer finans kurumu gibi çalışıyor, küçük hatta orta büyüklükte bir banka seviyesine ulaşanlar var. Keza bazı FinTek’ler de öyle…

Burada önemli olan mevcut pazarı ele geçirmek değil büyütmek, iş birlikleriyle hem bankaların hem de FinTek’lerin katma değerini artırmak. Bu toplantımızın açık bankacılığın bizi nereye götüreceği konusunda hepimize fikir vereceğini düşünüyorum.”
Toplantının videosunu PSM internet sitesi (psmmag.com) ve YouTube üzerinden izleyebilirsiniz…

Hakan Kocatürk
Paynet Ürün Yönetimi, Pazarlama ve İş Geliştirme Genel Müdür Yardımcısı

“Veri artık sahibinin elinde!”

Açık bankacılığı kısaca, “bankacılık verilerinin API (uygulama programlama arayüzleri) kullanılarak farklı finansal kurumlar ve üçüncü taraf sağlayıcılar arasında veri sahibinin rızasıyla paylaşılması” olarak tanımlayabiliriz. Bu sayede finans sektöründe rekabet ve yeniliği teşvik ederken, tüketicilerin finansal bilgileri üzerindeki kontrolünü artırmayı, yeni finansal ürün ve hizmetlerden faydalanmalarını mümkün kılmayı amaçlıyor.

Açık bankacılık kavramsal birçok şekilde tanımlansa da en net ayrışım noktası verinin sahipliğinin müşteriye geçmesi ve bu veriyi onay verdiği üçüncü taraflarla paylaşabilme imkanın verilmesi olarak tanımlamak sanırım en doğrusu. Veri artık sahibinin elinde!

Ülkemizde açık bankacılık düzenlemeleri şimdilik “hesap bilgisi hizmetleri” ve “ödeme emri başlatma” olarak tanımlanan iki hizmetle sınırlı. İşletmeler, ilgili düzenlemelerden çok daha öncesinde farklı bankalardaki tüm hesap bakiyelerini ve hareketlerini konsolide bir şekilde tek noktadan izlemeyi istiyordu. Bu doğrultuda birçok banka işletmelerin bu talepleri karşılayan API’lerini oluşturdu ve işletmelerin kullanımına açtı. Ancak farklı bankaların verdiği API’ler standardize değildi. Bu sorunu çözmek adına işletmeler, birçok bankadaki API’lerin konsolide edilmesini sağlayan yazılımlar üretilmesi için talepte bulundu. Bu talebi gören FinTek firmaları da bu açığı kapatan çözümler oluşturdu. Bu sayede işletmeler muhasebe, nakit akışı ve finansal performanslarına ilişkin daha rahat izleme ve öngörü oluşturma imkanı buldu. Bankadaki hareketleri doğru görüntüleyen işletmeler, bu verilerin anlık olarak muhasebe kayıtları oluşturmasını sağlayan geliştirmeleri talep de etti. Sonuçta da tasarruf ve verimlilik sağladılar.

İşletmeler açısından açık bankacılık çözümlerinde (özellikle hesap bilgisi hizmetinde); bankalar, işletmeler ve FinTek’ler bir deneyim tecrübesini paylaştığı için düzenlemenin hızlı karşılık bulduğunu söyleyebiliriz. Ödeme başlatma hizmeti için de birçok sektör ve iş kolunda fırsatlar var. Zamanla hayatımızda kullanım alanlarına şahit olacağımızı söyleyebilirim.

Tüketiciler açısından açık bankacılık ise çok daha yeni bir kavram olarak karşımıza çıkıyor. Ancak kısa sürede buradaki değer önerilerine odaklanan FinTek’ler ile tüketicilerin de hızla açık bankacılık çözümlerine ilgi duyacağını öngörebiliriz.

Açık bankacılık gelişime açık bir alan. Örneğin, İngiltere’de açık bankacılık ekosistemlerinin ilk odak noktası para yönetimi araçları oldu. Bu araçlar finansal yönetime bütüncül bir yaklaşımla müşterilerin daha iyi finansal kararlar almasına yardımcı olmak üzere tasarlanmış. İkinci olarak açık bankacılık daha iyi kredilendirme sağlamak için işlem verilerinin kullanılmasına izin veriyor.

Fırsatlar & Riskler

Yeni ürün ve hizmetler ile yeni rekabet alanlarının fırsat doğuracağı açık. Halen kullanılmakta olan açık bankacılık çözümlerinin daha iyi bir deneyimle sunulması da ikinci önemli fırsat alanı. Her ne kadar hesap bilgisi hizmeti düzenleme öncesi kullanılıyor olsa da deneyimi bazen aylar süren bir operasyonla sağlanabiliyordu. Yeni düzenlemelerle dakikalar içinde tamamlanabilir hale geliyor.

En büyük risk ise müşteri verilerinin güvenliği ve gizliliği. Bu konuda veri paylaşılan firmaların dikkatli seçilmesi gerekiyor. TCMB tarafından lisans alan ve denetlenen ödeme kuruluşları güven konusunda çok ciddi anlamda önde olacaktır.

Diğer tehdit alanı ise müşteri deneyimi. Hesap bilgisi hizmeti deneyimde çok başarılıyken müşterilere hizmet sunum aşamasında deneyimi kötüleştirilmesini de tehdit olarak görüyoruz. Bu nedenle kendi hizmetlerimizde müşteri deneyimine çok önem veriyoruz.
Paynet olarak açık bankacılık alanında lisansımızı her iki bendi de içerecek şekilde genişletiyoruz. Hizmetlerimize, tüm banka hesaplarının tek ekrandan görüntülenmesini sağlayacak “hesap bilgisi” özelliğinin yanı sıra ödeme almalarını ya da yapmalarını sağlayacak şekilde “ödeme tetikleme”yi ekliyoruz.

Bu sayede Paynet hizmetlerinden yararlanan işletmeler, çok sayıda farklı hesabı tek bir platform üzerinden yönetirken, bu hesapların takibini kolayca yapıyor, hatasız bir şekilde işlemleri muhasebe programlarına aktarabiliyor olacak. Oluşturduğumuz raporlarla ek efor sarfetmeden verilerin sürekli güncellenmesi sağlanacak.

Ayrıca işletmeler gün içinde birçok kez ödeme yapıyor ya da alıyor. Bu adımların artık banka uygulamalarına girmeden ekranlarımız üzerinden hızlıca atılmasını sağlayacağız. Açık bankacılık çözümümüzde lisans kapsamımızı genişleterek, 2023’te bu çözümümüzü daha geniş bir yelpazede sunacağız.

Hasan Sami Bayansar
Insha Ventures Genel Müdürü

“FinTek’ler ‘bankalaşma’ sürecini deneyimlemeye başladı”

Bazı bankalar açık bankacılık uygulamalarına olumlu yaklaşırken bazıları daha temkinli bir yaklaşım sergiliyor. Büyük bankalardan bazıları, müşterilerine daha fazla servis ve farklı hizmet seçenekleri sunarak bu trende ayak uydurdu. Bazı bankalarsa rekabet nedeniyle müşteri kaybı ve daha az gelir gibi endişelerle daha temkinli yaklaştı.

FinTek’ler içinse durum farklı. Açık bankacılık onlar için büyük bir fırsat sundu. İnovasyon ve yeni hizmetler sunma konusunda esneklikleriyle bilinen FinTek’ler, açık bankacılık API’lerini kullanarak yeni ürün ve hizmetler geliştirmeye başladı. Müşterilere kişiselleştirilmiş finansal hizmetler sunmak için banka servislerini kullanabilen uygulamalar ve platformlar oluşturdular.
Açık bankacılık, kullanıcılar içinse daha fazla esneklik, daha az teferruat, hızlı ve kolay işlemler gibi avantajlarla kendini kabul ettirdi.

Açık bankacılık, finansal hizmet sağlayıcılarının daha kişiselleştirilmiş hizmetler sunmasını sağlıyor. Kullanıcılar, finansal durumlarına uygun hizmetler alabiliyor. Bu da finansal hizmet sağlayıcılar arasındaki rekabeti artırarak, daha iyi ürünlerin ve hizmetlerin ortaya çıkmasını sağlarken kullanıcılara da daha fazla seçenek sunuyor.

Insha Ventures olarak bu akımın ilk temsilcilerinden biriyiz. Albaraka Türk’ün inovasyona verdiği önemle içinde oluşturduğu FinTek’lerin uçtan uca büyüme yolculuğunu kurgulayan bir yapıyız. Bünyemizdeki 8 farklı FinTek ürününü şöyle sıralayabiliriz:

Almanya’da faaliyetlerini sürdüren getinsha ile sürdürülebilir ve inovatif dijital hesap hizmeti sunuyoruz.

Yeni nesil dijital ödeme uygulamamız cep POS çözümümüz Alneo ile şirketlere zamandan ve mekândan bağımsız tahsilat alma olanağı sağlıyoruz.

Türkiye’de bir ilk olan senet yönetim platformumuz Semosis ile senet oluşturma, yönetme, devretme ve tahsilat süreçlerini dijitalleştiriyoruz.

Yeni nesil uzaktan müşteri edinme platformu KimlikBasit ile uzaktan müşteri edinim süreçleri tamamen dijitale taşıyoruz.

Türkiye’de bir ilk olarak zincir market ve ödeme noktalarını ATM’ye dönüştüren mobil uygulamamız NakitBasit ile 1.200’den fazla noktada nakit çekimini mümkün kılıyoruz.

PosBasit ile e-ticaret işletmeleri için sanal POS ve yenilikçi ödeme çözümleri sunuyoruz.

Kozmos platformumuzla apartman ve site yöneticileriyle inşaat, bina yönetim, rezidans, plaza veya devre mülk yönetim şirketleri için online tahsilat imkânı sağlıyoruz.

FinTek’lerin ihtiyaç duyduğu pek çok finansal teknoloji API’si ve lisans altyapısını tek bir platformda sunan fintech-as-a-service platformumuz APIN ile FinTek girişimlerini lisanslı finansal hizmetler sunmak üzere güçlendiriyoruz.

Yeni regülasyonlar ve güvenlik önlemleri yolda

PSM tarafından gündeme getirilen “Bankaların FinTek’leştiği, FinTek’lerin de bankalaştığı” görüşüne katılıyorum. Geleneksel bankalar, finans sektöründeki dijital dönüşümü takip etmek ve rekabet avantajını sürdürebilmek için teknoloji ve inovasyon odaklı yaklaşımlar benimsiyor. Bu doğrultuda bazı bankalar kendi dijital ürünlerini ve hizmetlerini geliştirirken, bazıları da FinTek şirketleriyle iş birliği yaparak veya onları satın alarak dijital yeteneklerini artırıyor. Biz de faaliyetlerini tamamen bu düzen üzerinde yürüten bir şirket olarak bu olguyu kesinlikle destekliyoruz.

FinTek şirketleri, geleneksel bankacılık faaliyetlerine daha fazla odaklanarak regülasyonlarla uyumlu bir şekilde bankacılık hizmetleri sunuyor. Bazıları ödeme işlemleri, kredi verme, mevduat hesapları ve yatırım hizmetleri gibi geleneksel bankacılık alanlarına genişleyerek “bankalaşma” sürecini de deneyimliyor.

Açık bankacılığın yakın gelecekte yeni ve yenilikçi FinTek şirketlerinin ortaya çıkmasını teşvik edecek, rekabeti artıracak ve müşterilere daha geniş bir hizmet yelpazesi sunacağını öngörüyoruz.

Öte yandan, veri güvenliği ve gizliliği önemli bir konu olmaya devam edecek. Bu alanda daha fazla regülasyon ve güvenlik önlemleri bekleniyor. Ayrıca, teknolojik ilerlemeler ve yapay zekâ gibi teknolojilerin kullanımı, açık bankacılığı daha da geliştirecek ve kullanıcı deneyimini iyileştirecek.

İlknur Uzunoğlu
Finrota Genel Müdürü

“Açık bankacılık, bankacılıkla sınırlı değil”

Açık bankacılık ile klasik bankacılık, yanına yeni nesil servisleri de alarak dijital dünyaya daha fazla entegre oluyor. Bu entegrasyon sayesinde şirketlerin ve bireylerin finansal hayatında yeni bir dönem başlıyor.

Bankacılık işlemleri ile verinin yön verdiği açık bankacılık ülkemizde de büyürken, yeni oyuncularla birlikte rekabet de artıyor. Kullanıcıların finansal dünyasını kapsayan ve bunu en iyi deneyim ve katma değerli servislerle sunan firmalar öne çıkıyor.

Finrota markamızla B2B dünyada hizmet sunduğumuz firmaların POS, hesap hareketi, para transferleri, tahsilat çözümleri, ERP (kurumsal kaynak planlaması) ve muhasebe entegrasyonları gibi finansal ihtiyaçlarını ortak bir ekosistem üzerinden çözüyoruz. Yolculuğumuza katma değerli servislerimizle devam ediyoruz. Sektörde güvenlik ve güvenilirlik ön plana çıkıyor. PCI DSS sertifikamız çok uzun süredir bulunuyor. Bunlara ek olarak kullanıcılarımıza farklı yetki yapıları, şifre desen opsiyonları, IP kontrolleri gibi ek güvenlik önlemleri sunuyoruz.

Finrota’nın açık bankacılık ürünü NetEkstre ile tüm banka hesap hareketlerini tek ekrandan kolayca yönetme, hesap bilgilerini konsolide etme olanağı sağlıyoruz. Firmalar, banka hesap bilgileri, hesap hareketleri ve raporlamalar konusunda geliştirdiğimiz çözümlerden yararlanabiliyor. NetEkstre, tüm hesap hareketlerini görüntülemekle birlikte, bunların akıllı algoritmalar ile sınıflandırılarak ERP/Muhasebe sistemlerine aktarılmasını ve böylece muhasebe süreçlerinin kolaylaşmasını da sağlıyor.

Açık bankacılık alanında ayrıca, fiziki ve sanal POS raporlama sistemi Posrapor; DBS limit ve talimatlarının yönetildiği sistemimiz E-DBS; toplu para transferi işlemlerini tek seferde birden fazla banka ve hesaba gerçekleştirmeyi sağlayan TÖS (Toplu Ödeme Sistemi) ürünlerimizle hizmet veriyoruz.

Bu yılın en önemli gündemi: Açık bankacılık lisanslama süreci

Daha dinamik ve çevik yapıya sahip olan FinTek’lerin kullanıcıların değişen finansal beklentilerini karşılaması bankaları da bu alanda yatırım yapmaya zorluyor. Bankalar geleneksel hizmetlerinin yanı sıra FinTek hizmetleri de geliştiriyor. Bankaların FinTek’lerle iş birliği yapması sonucunda kullanıcılar daha fazla finansal değere kavuşuyor. FinTek kuruluşları da bankacılık hizmetleri sunabilmek için yatırımlar yapıyor.

Bu süreç sektörün gelişimine katkı sağlarken kullanıcıya sunulan faydaları da artıyor. Bu yıl en önemli gündem maddemiz açık bankacılık lisanslama süreci olacak. Regülasyon sürecinin tamamlanmasıyla yeni API servis standartları hayatımıza girecek.

Üretim hatları, depolar, lojistik sistemleri…

Açık bankacılık, bir sınırdan ziyade eşik olarak gözüküyor. Yeni eşik 1.0, 2.0 gibi versiyonlarla finansal dünyayı geliştirmeyi sürdürecektir. İlk eşiğin aşılmasıyla birlikte daha bölgesel bir veya birkaç ülkede entegre çalışan açık bankacılık yapıları gördük. Bir sonraki eşikte tüm açık bankacılık servislerinin global bir yapıda birleşeceğini düşünüyoruz.

Açık bankacılığın finansal veri akışını kolaylaştırmasıyla IoT (nesnelerin interneti) ve endüstri 4.0, 5.0 gibi kavramlarla da entegre olarak finansal teknolojinin cihazlarımıza, fabrikalardaki üretim hatlarına, depo yönetim sistemlerine, lojistik sistemlerle tır ve konteynırlara kadar gireceğini öngörüyoruz.

Yakın zamanda bir üretim hattında bakım zamanı yaklaşan bir robotun; bunun tahmini maliyetini finansal yazılımın nakit akış öngörüsüne işlediğini, parça siparişini kendisinin verdiğini ve finansal yazılım ile ödemesini kendisinin yaptığını göreceğiz. Biz de bu yeni dünyada global ve sektörel entegrasyonlara, bu entegrasyonları yaparken kullanıcı deneyimine ve katma değer sağlamaya önem veriyor, gelecek planlarımızı buna göre yapıyoruz.

Kadir Mustafa Öztürk
Aktif Bank Bilgi Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı

“Bankalar birer platforma dönüşüyor”

Dijital bankacılığın önünü açan düzenlemelerle birlikte çeşitliliğin ve rekabetin arttığı bir döneme girdik. Açık bankacılık da heyecan verici gelişmeleri beraberinde getiriyor. Gidilecek çok yol var ama diğer banka hesap bilgilerinin listelenmesiyle bu alandaki ilk adım atılmış oldu.

Kullanıcılar açısından baktığımızda tüm finansal işlemlerini tek bir yerde görebilecekleri bu yeni dönem, finansal ürün ve hizmetlere daha demokratik bir biçimde erişimi mümkün kılacak; pazarın şeffaflaşmasını, rekabetin güçlenmesini, nitelik ve ürün/hizmet çeşitliliğinin artmasını sağlayacak.

Yeni regülasyonla birlikte bankalar kullanıcı verilerini bir taraftan müşteri deneyimini iyileştirmek için kullanırken, diğer taraftan kişiselleştirilmiş hizmet ve teklifler sunmak için de çaba göstermek durumundalar. Kullanıcılar artık finansal kurumlardan kendi ihtiyaçlarına uygun kişisel öneriler, teklifler bekliyor. Kullanıcı verilerini, yapay zeka ve makine öğrenmesiyle desteklenen sistemlerle hiper-kişisel hale getirmek mümkün. Finansal kurumların sahip olduğu büyük veri gerçek zamanlı olarak analiz edilip kullanıcıya özel geri bildirimler ve teklifler verilebildiği zaman kullanıcı için de vazgeçilmez oluyor.

Diğer taraftan, küresel çaptaki ekonomik gelişmeler nedeniyle insanlar birikimlerini değerlendirme, giderlerini kontrol altına alma gibi konularda artık çok daha hassas. Bu alanda veri setlerini destekleyecek her türlü bilgi ve dijital çözüm onlar için çok değerli. Kişiye özel finansal değerlendirmeler, analizler, yönlendirmeler, robo-danışman gibi uygulamalar kullanıcılar tarafından da talep görüyor. Daha fazla rekabetin yaşandığı, müşterilerine kulak veren ve hızlıca harekete geçenlerin avantaj sağlayacağı bir dönem başladı.

“Dijital bankalar ve servis bankacılığı” yönetmeliğiyle birlikte özellikle servis bankacılığı ve açık bankacılık altyapılarının, yeni iş birliklerine kapı açtığını görüyoruz. Bu gelişmelerin FinTek girişimleri ile finansal kuruluşlar arasındaki bağı güçlendirmesini, dolayısıyla yeni iş birliği stratejileri doğarken bankaların birer platform haline gelmesini sağlayacağını öngörüyoruz. Bankalar olarak FinTek’lerle birlikte oldukça heyecan verici bir dünyaya adım atıyoruz.

Bu noktada Aktif Bank’ı halihazırda bir FinTek ekosistemi olarak tanımlıyor, iş yapış şeklimizi de FinTek’lere benzetiyoruz. FinTek’leri gelişim yolculuğunda destekliyoruz. Son gelişmelerle birlikte FinTek’ler bankalar için bir “challenge” olarak görülebilir. Ancak bankacılığın FinTek’lerle birlikte kol kola yürüdüğü zaman bir “kazan kazan” ilişkisi ortaya çıkabildiğini anlıyoruz.

İştirakimiz Aktif Ventures’ı da FinTek’lerle birlikte yürümek ve bu ilişkiyi güçlendirerek sürdürülebilir kılmak amacıyla kurduk. Aktif Ventures, Türkiye’nin ilk servis bankacılığı platformu Apilion ile servis bankacılığı ve lisans altyapısını tek bir platformda bir araya getirip büyüme ve inşa etme hizmetleri sunuyor. Apilion sayesinde para transferi, yatırım ürünleri, krediler, banka hesabı, sanal ve fiziksel kart, dijital sigorta gibi sayısız FinTek API’sini ve gerekli tüm lisansları bir arada sağlıyoruz. 4 ürün kategorisi ve 52 API ile başladığımız yolculuğumuzu, bugün 11 kategori ve 544 API ile sürdürüyoruz. Yeni müşteri edinimindeki iddiamızın yanı sıra entegrasyon süreçlerini yürüttüğümüz iş ortaklarımız da her geçen gün artıyor ve iş birliklerimiz büyüyor.

Aktif Portföy çatısı altında yönettiğimiz Mindvest adlı girişim sermayesi fonumuzla da erken aşama girişimlere yatırım yapıyoruz. Bugüne dek 10’a yakın Türk startup’ına yatırım yaptık. Bu yolla ekosistemdeki desteğimizi sürekli genişletirken büyüme hedeflerimize paralel olarak Türkiye’den dünyaya açılacak başta FinTek’ler olmak üzere başarılı girişimcilere yatırım yapmaya da devam ediyoruz.

Deneyim “açık finans” ve “açık veri” ile bütünleşecek

Aslında “açık finans”ı açık bankacılıktan ayıran çok keskin çizgiler yok. Ancak bu kavramı, açık bankacılıkla ortaya çıkan fırsatlar sonucu oluşan çeşitli türlerdeki finansal kurumların arasında sağlanan veri paylaşım modeli olarak tanımlayabiliriz. Yani sektörün tüm paydaşlarının ekosisteme dahil edildiği, finansal hizmetlerin daha da erişilebilir konuma geldiği, daha şeffaf ve daha kapsayıcı bir modelden bahsediyoruz. Açık finanstan sonra gelmesini beklediğimiz “açık veri” döneminde ise farklı sektörlerin (sağlık, telekomünikasyon, perakende, lojistik gibi) de ekosisteme dahil olacağını, kullanıcıların tamamen bütünleşik ve kesintisiz bir deneyim yaşayacağını öngörüyoruz.

Zeynep Yasemin Tekşen Altaş
Architecht Dijital Bankacılık ve Ödeme Sistemlerinden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı

“Açık ekonomiye giden yol kısalıyor”

2023’ü açık bankacılık açısından bir fırsat yılı olarak görüyoruz ve açık bankacık uygulamalarına ilginin yoğun olduğunu gözlemliyoruz. 2023’ün kalan yarısının da bu anlamda hızlı geçeceğine inanıyoruz. Burada banka ve FinTek’ler için en büyük fırsat, müşteri deneyimini üst seviyeye taşıyan bir uygulamayı açık bankacılık altyapılarıyla sunmak olacaktır.

Elbette konu veri paylaşımı olunca “açık bankacılık güvenli mi” sorusu da akıllara geliyor. Açık bankacılık altyapısının BKM üzerinden sağlanması ve BDDK tarafından denetlenip düzenlenmesi, güvenlik konusunda sağlam bir zemin sunuyor. Ama yine de açık bankacılık konusunda hazır çözümler sunan firmaların bu konuda dikkatli olması ve herhangi bir güvenlik zafiyetine mahal vermemesi gerekiyor.

Architecht olarak bankaların hizmetlerini API bankacılığı olarak hızlı bir şekilde sunabileceği Airapi platformunu sağlıyoruz. 2020 yılından beri portföyümüzde olan bu ürün hem SaaS hem onPremise olarak çalışabiliyor. Airapi ilk etapta yurtdışında satışa sunulduğu için öncelikle PSD2, sonrasında da Berlin Group ve Birleşik Krallık (İngiltere) açık bankacılık standartlarına uyumlu hale getirilmiş bir ürün. Airapi en son olarak TCMB açık bankacılık standartlarına da uyumlu hale getirildi ve BKM API Geçidi’ne entegrasyonlarını tamamladı. Üstelik biz, açık bankacılık konusunda hem HHS (hesap hizmeti sağlayıcı) hem de YÖS (yetkili ödeme servisi) olmak isteyen kurumlar için hazır çözümler sağlayabilen ender şirketlerdeniz. En önemli avantajımız da sahip olduğumuz çözümlerin, Kuveyt Türk’ün açık bankacılık sertifikasyon süreçlerinde test edilmesi ve doğruluğunun onaylanması. Açık bankacılık konusunda kendi ekipleriyle bir geliştirme yapmak istemeyen, ekranlar dahil hazır çözümlerle hızla BKM altyapısına entegre olmak isteyen şirketler için hazır ve güvenilir bir çözüm öneriyoruz. Sertifikasyon tecrübemizle, bu süreci başarıyla geçmek isteyen kurumlara danışmanlık hizmeti de verebiliyoruz.

BDDK ve Merkez Bankası’nın yol haritalarına dikkat!

Servis Model Bankacılık, Uzaktan Müşteri Edinimi gibi konuların çerçevelerinin BDDK tarafından netleştirilmesiyle birlikte yakın gelecekte açık bankacılık hizmetlerini kullanmaya başlayan yeni oyuncular göreceğiz. Bu oyuncular e-para ve ödeme kuruluşları olabileceği gibi tamamen yeni giriş yapacak finansman şirketleri de olacak. Bir de tabii TCMB’nin BKM ile ortak açıkladığı yol haritasını unutmamak gerekiyor. Yakın gelecekte bankalar dışında e-para ve ödeme kuruluşları da HHS olarak lisans alacak ve kendi bünyelerindeki müşteri hesap bilgilerini dışarıya açarak buradan hem bir finansal gelir hem de yeni kanal yaratabilecekler. Yine BKM’nin yol haritasını referans alırsak, açık bankacılık merkezinde hesap bilgileri ve ödeme dışında yeni servisler de canlı ortama alınacak. Geçtiğimiz günlerde BKM, yurtdışında çok yaygın olan “ödeme isteme” servisini duyurdu biliyorsunuz. Benzer şekilde “fatura ödeme”, “toplu ödeme” gibi yeni açık bankacılık servisleri de canlıya alınacak. Kısacası hizmet çeşitliliği peyderpey artması ekosistemde açık bankacılığın etkisi hem güçlendirecek hem de yaygınlaştıracak.

“Kişiselleştirilmiş finans” uygulamaları artacak

Açık bankacılık yolculuğunun, yurtdışı örneklerinde olduğu gibi, “açık finans” ve “açık ekonomi” düzleminde de gelişmesini bekliyoruz. Henüz yeni başlayan açık bankacılık hizmetlerinin BaaS hizmet modelleriyle daha da gelişmesini ve verinin güvenli bir şekilde paylaşılabilmesi sayesinde ilk etapta “kişiselleştirilmiş finans” uygulamalarının artmasını bekliyoruz. Bir sonraki adımı da zaten farklı dikeylerde bu uygulamaların artması ve gömülü finans uygulamalarının yaygınlaşmasıyla birlikte umuyoruz ki açık ekonomiye doğru giden bir yol olacaktır.

Av. Dr. Çiğdem Ayözger Öngün
SRP Legal Kurucu Yöneticisi

Açık bankacılık için model ülke: İngiltere

Açık bankacılık konusunda birçok bölge ve ülkede farklı düzenlemeler yer alıyor. Örneğin Avrupa Birliği’nde, PSD2 Madde 65 uyarınca ödeyenin ödeme hesabına talep sırasında çevrimiçi olarak erişilebilir kılınması, ödeme hizmeti sağlayıcılarına bir yükümlülük olarak öngörülüyor.

Yine PSD2 Madde 46-48 ile üye devletlerdeki tüm bankalar için, lisans sahibi firmalara müşteri verileri ve işlemlerinin açılması zorunluluğu getirildi. Bu düzenlemeler daha önce AB’deki bankalar için bir inisiyatifken PSD2 ile beraber zorunluluk haline geldi.

Türk hukuku bakımından ise açık bankacılığı tanımlayan yönetmelik kapsamında henüz özellikle açık bankacılığın zorunlu kılınmasına yönelik bir yükümlülük öngörülmüyor. Böyle bir zorunluluk olmasa da bankalar, seçtikleri API’leri kullanıma açarak açık bankacılık için adımlar atıyor. Sadece bankalar değil FinTek’ler de bu konuda çaba gösteriyor.

Mevzuattaki boşluklara ve açık bankacılık çok yeni bir alan olmasına rağmen bu uygulamalar, elektronik ticaretin ve bankacılık sistemlerinin gelişmesi açısından büyük menfaatler taşıyor. Buna karşılım açık bankacılık hakkında düzenlemeler yapılırken, veri gizliliğinin sağlanması ile teknolojik ve sosyal gelişme için serbest veri dolaşımının sağlanması arasında bir denge kurulması gerektiği değerlendiriliyor.

İngiltere nasıl başardı?

AB dışı bir örnek olarak İngiltere’den de bahsetmekte yarar var. Birleşik Krallık, açık bankacılık alanında tartışmasız dünya lideri. Bu ülkede, Ocak 2022 itibarıyla açık bankacılık teknolojisi tarafından desteklenen hizmetlerin 5 milyondan fazla kullanıcısı bulunuyor. Eylül 2023’e kadar Birleşik Krallık nüfusunun yüzde 60’ının açık bankacılık hizmetlerini kullanacağı tahmin ediliyor.

Peki ülke bu seviyeye nasıl gelebildi? 2016 yılında, İngiliz Rekabet ve Piyasa Kurumu (CMA), perakende bankacılık sektöründe rekabet ve yenilikçiliğe yönelik araştırmaları raporlaştırarak yayınlamıştı. Büyük bankaların piyasaya hakim olduğunu ortaya koyan rapor, tüketicilerin ve küçük işletmelerin ancak rekabetin artmasıyla fayda sağlayacağını tespit ediyordu.

Bu doğrultuda CMA ve Birleşik Krallık hükümeti, en büyük dokuz bankayı açık bankacılık için ortak standartlar uygulamakla görevlendirdi. Bu, müşterilerin finansal verilerini güvenli bir şekilde paylaşmalarına veya işlemleri güvenli bir şekilde başlatmalarına izin veren standart API’lerin olmasını sağlayacaktı. Güvenilir şirketler, bu API’leri bireysel müşterilere ve KOBİ’lere rekabeti artıran yenilikçi hizmetler sunmak için kullanabilecekti.

15 Mayıs 2020’de, kapsamlı ve yapılandırılmış bir istişare sürecinin ardından revize edilmiş yol haritası yayınlandı. Süreç; CMA9, CMA9 dışı bankalar, üçüncü taraf sağlayıcılar ve son kullanıcı temsilcileri dahil olmak üzere çeşitli paydaşlardan alınan 75’in üzerinde geri bildirimin değerlendirilmesi, danışma, açık çalıştaylar ve 75’in üzerinde geri bildirimin değerlendirilmesinin iki farklı aşamasını içeriyordu.

CMA, 2022’de ise açık bankacılığın gelecekteki gözetimi ve yönetişimi için tavsiyelerini yayınladı. Bu tavsiyeler, kurulması öngörülen açık bankacılık uygulama kuruluşunun (OBIE) tasarımında dikkate alınacaktı. OBIE’nin perakende bankacılıkta yeniliği teşvik etmek ve rekabeti desteklemek için bugüne kadar elde edilen önemli ilerlemenin üzerine inşa edilmesi bekleniyor.
CMA, OBIE için tavsiyelerini ise maddeler halinde şöyle yayınladı:

FCA ve PSR tarafından ortaklaşa yönetilen sonraki adımları kabul etmek ve uygulamak için yeni bir ortak düzenleyici gözetim komitesiyle etkili düzenleyici gözetime sahip olmak.

Yönetim kurulunda, çoğunluğu bağımsız yöneticiler olmak üzere bağımsız ve hesap verebilir bir liderliğe sahip olmak.

Kurul tarafından ifade edilen açık bir amaca sahip olmak.

Daha geniş tabanlı ve sürdürülebilir bir finansman modeli aracılığıyla işlevlerini yerine getirmek için yeterli kaynağa sahip olmak.

Tüketiciler ile küçük ve orta ölçekli işletmelerin çıkarlarına etkili bir şekilde hizmet etmek; bu grupların kuruluşun yönetiminde nasıl temsil edileceğini dikkate almak.

Sürdürülebilir ve sektörün gelecekteki ihtiyaçlarına uyarlanabilir olmak.

2017 yılında “Bireysel Bankacılık Piyasası Araştırma Talimatı” ile başlayan açık bankacılık sürecinin izlenmesi ve uygulanmasını etkin bir şekilde destekleyecek bir sisteme sahip olmak…