Taksitli mağaza kartından VUK 507’ye: Android yol ayrımı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

PSM DERGİSİ

Türkiye’nin ilk AVM’si Galleria’yı hatırlıyor musunuz? Bu AVM’nin amiral gemisi Printemps mağazasıydı. Yıllar önce Printemps ülkemizi terk etti. Galleria ise artık birkaç mağaza dışında tamamen terk edilmiş, hayalet bir AVM görünümünde.
Zamanla her şey değişip dönüşüyor. Türkiye’nin ilk taksitli mağaza kartı ve ilk POS cihazları Printemps mağazasında 1988 yılında hayata geçmişti. Henüz Türkiye’nin ilk banka POS cihazları Yapı Kredi tarafından kurulmaya başlamamıştı. BKM’nin 1990 yılındaki kuruluşuna da 2 yıl vardı…

O dönemde Printemps, taksitle beyaz eşya satmak istiyordu. Yazarkasaların yanına koydukları bir yazıcıyla senet basıp imzalatarak taksitli satış yapacaklardı. Bunun için Verisoft’a geldiklerinde, kendilerine plastik kart kullanmayı önerdik. Kolayca ikna oldular. Böylece Türkiye’nin ilk taksitli mağaza kartının altyapısı Ataköy Galleria Printemps’ta, Verisoft tarafından kurulmuş oldu.

Texas Instruments’in termal yazıcılı ve klavyeli minik bir terminali yazarkasanın yanına yerleştirildi ve bunlardan çekilen kablolar yine bir Texas Instruments Xenix, Microsoft’un UNIX versiyonunu kullanan bir sunucuya bağlandı.

Kart numaraları elle giriliyor, sonra satış tutarının taksitli mi yoksa peşin olarak ödeneceği soruluyordu. Taksit seçeneği tercih edilirse yüzde 20 vade farkıyla 4 ay taksit uygulanarak işlem tamamlanıyordu.
Neden ve neye göre yüzde 20? Aslında hiçbir hesap ve planlama yapılmamıştı. Amiyane tabirle kafadan atmasyon belirlenen yüzde 20 vade farkı itiraz edilmeden kabullenilmişti.
Bir süre sonra işlemlerin yüzde 70’inin taksitli yapıldığını gözlemledik. Oysa 4 ay için yüzde 20 faiz, 1988 için yıllık yüzde 70 enflasyona göre oldukça yüksek bir orandı. Kısa bir sonra Beymen firması da aynı oranda taksitli bir kart çıkardı ve Türkiye’de senetli taksit sistemi hızla taksitli kartlara dönüşmeye başladı.

Çok gurur duyduğumuz bu sistemi anlatırken, daha sonra BKM’nin ilk genel müdürü olacak Sertaç Çelikyılmaz önümüze bir Verifone Tranz 330 POS broşürü koyup “Bakın POS diye bir şey çıkmış” deyince ilk uçakla İngiltere’ye uçtum ve Verifone firmasında Ken Hansen ile tanıştım. Sonra da valizimde iki tane Verifone POS cihazıyla Türkiye’ye döndüm. Kısa bir süre sonra da Yapı Kredi, NCR firmasının getirdiği NBS POS cihazlarını kurarak Türkiye’de bir ilke imza attı.
Verisoft olarak biz de ilk Verifone POS cihazlarını Europay’in temsilcisi AKK’de (Anadolu Kredi Kartları) devreye soktuk. Ama henüz BKM olmadığı için POS cihazları IBM firmasının PNA adını verdiği OS/2 ile çalışan PS/2 bilgisayarlarını IBM mainframe’lere bağlayarak Visa MIP/PC ile Visa International üzerinden otorizasyon alarak çalışıyordu. Yani Türkiye’deki iki banka, mesela Yapı Kredi ve Garanti birbirlerinden online otorizasyon almak için Visa International’ın İngiltere Basingstoke’ta bulunan merkezine gidip geliyordu.

Evet, BKM öncesinde Türkiye’de POS işlemleri bu şekilde başladı. Henüz Internet ve TCP/IP yoktu. Tüm POS işlemleri telefon hatları üzerinden dial-up yapılıyordu.

BKM ile açılan yol…

1990 yılında kurulan BKM; Akbank, Garanti, İş Bankası ve Yapı Kredi’nin ATM paylaşımı projesi olarak işe başladı. Daha sonra önde gelen tüm bankaların ortaklığıyla Türkiye’nin tüm kartlı işlemleri için otorizasyon switch ve takas/hesaplaşma altyapısını oluşturdu.

BKM sayesinde yurt içindeki banka ATM ve POS cihazları yurt dışında Visa ve Mastercard’a gitmeden, kendi aralarında birbirlerinin kartlarını ve yurt dışı müşterilerin kart otorizasyonlarını BKM üzerinden alabilmeye ve gün sonlarında da TCMB EFT sistemiyle takas ve hesaplaşmalarını yapmaya başladı.

Tüm büyük bankalar IBM Mainframe kullanıcısı olduğu için BKM ilk başta IBM SNA SDLC yapısını kullanıyordu. Verisoft ise önce X.25, daha sonra TCP/IP ile BKM sistemine UNIX ve MS Windows Server kullanan orta ve küçük boy bankaların bağlanmasında öncülük etti.
Dial-up hızlarının yetersiz olduğu ilk yıllarda Verisoft, geliştirdiği bir algoritmayla BUL’u (Birleşik Uyarı Listesi) POS cihazlarına yerleştirmeyi başardı. Bu sayede 1 saniyenin altında “kara liste”deki bir kartı yakalayarak süpermarketlerde ve akaryakıt istasyonlarında hızlı işlem yapılabileceğini kanıtladı. İstanbul Ataköy’deki Migros’ta yürütülen bir pilot çalışma sonrasında “Türkiye’de marketlerde ve akaryakıt istasyonlarında kartlı işle yapılamaz” iddiasına son verdi. Dial-up ile başlayan market POS’larını RS-485 LAN üzerinden SNA SDLC/X.25 ile banka geniş alan ağlarına bağlayarak 1-2 saniye içinde online otorizasyon alınmasını sağladı.
Zaman içinde sistemi hızlandıran Hypercom NAC/IEN cihazları kuruldu. Verisoft bunlara karşı Türkiye’de FAC cihazlarını geliştirerek 2-3 saniyede dial-up otorizasyonlar alınabilmesini mümkün kıldı.
Sonrasında PIN’li işlemler gündeme geldi. Verisoft da bunun üzerine Türkiye’de PIN PAD cihazları imal etmeye başladı. TÜBİTAK TTGV Ar-Gei desteği alan ilk proje olan RapidPOS ile Türkiye’nin ilk POS cihazını geliştirdi. 2000’li yılların başında EMV için POS Level 2 yazılım sertifikasyonunu aldı.

Yeni nesil ÖKC dönemi

2013 yılında çıkarılan tebliğle yazarkasa ve POS cihazlarının birleştirilip yeni nesil ödeme kaydedici cihazlara dönüşmesi, kartlı ödemelerin KDV’li tek bir fiş olarak belgelenmesi zorunlu hale getirildi.
Bu bağlamda EFT POS cihazları içerisine bir mali bellek (fiscal memory) modülü yerleştirilmesi ve işlemlerin TSM adı verilen bir merkezden bankalara iletilmesini sağlayacak bir altyapı kurulması gerekti.
Bu yeni cihazlara TSM üzerinden bankalara kredi/banka kartları için otorizasyon alınması için yazılımlar hazırlanması gerektiğinde birçok banka Verisoft’un bu konudaki tecrübesine güvendi.

BKM de bu yeni dönemde bankaları tek bir iletişim protokolünde birleştirecek TechPOS yazılım spesifikasyonu yayınladı. Ardından da bunu gerçekleştirecek ilk üç uygulamaya özel bir teşvik vereceğini duyurdu. Verisoft, Mikrosaray ve Pidion, yeni nesil ÖKC üzerinde TechPOS yazılımını geliştiren ilk firmalar oldu.

TechPOS ve birçok bankanın yerel uygulamalarını muhtelif ÖKC cihazları üzerine taşıyan Verisoft, daha sonra BKM QR ve RKL uygulamalarını da hayata geçirdi.

VUK 507 ve Android POS

Zamanla her şey değişip gelişiyor. Yukarıda kısa bir özetini verdiğimiz Türkiye’deki POS cihazlarının evriminde; manyetik şeritten PIN’li işlemlere, EMV temaslı kartlardan temassız kartlara ve bugün soft POS ile QR’a gelindiğinde artık kapalı sistem EFT POS cihazlarında da son noktaya gelmiş bulunuyoruz.

Kodak, filmli fotoğrafçılığın bittiğine inanmıyordu. Nokia, mobil tuşlu telefonlarda dünya lideriydi. Blackberry de akıllı telefonlarda kendini yenilmez görüyordu. Ama Sony’nin dijital sensörleri fotoğrafçılığı, Apple’ın iPhone’u ve Google’ın Android akıllı telefonları da iletişimi geri dönülmeyecek şekilde değiştirdi.

2022 yılında yayınlanan VUK 507 tebliğiyle açık Android sistemli POS cihazları için GMU (güvenli mali uygulama) sertifikasyonu alınarak, e-fatura entegratörleriyle bağlantılı şekilde GİB’e online anlık (real time) veri iletilmesi sağlandı.
2013 yılında hedeflenen ama maalesef ulaşılamayan GİB’e KDV fişlerinin bildirilebilmesi amacına böylece VUK 507 Android ÖKC POS ile ulaşılmış oldu.

VUK 507 ile birlikte ÖKC için kısıtlanan WiFi, Bluetooth, GMP gibi üçüncü parti uygulamalarla entegrasyon engelleri ortadan kaldırıldı. Böylece ilk kez doğru bir yola girilerek açık sistem Android cihazlar üzerinde sınırsız çözüm olanakları ortaya çıktı.

Bu bağlamda Verisoft, Earnst Young ile VUK 507 GMU sertifikasyonlarını tamamlayarak BKM TechPOS ile entegre üçüncü parti uygulama SDK’sını geliştirdi. Bu çözümü önde gelen tüm Android POS cihazlarına adapte etmeye başladı. Birçok e-fatura sistem entegratörüyle çalışan bu çözümümüzü tüm bankalar, FinTek’ler ve Android POS çözümü geliştiren firmalarla paylaşarak 35 yıllık POS tecrübemizi sunuyoruz.
Salgın sonrası değişen bilgi ve iletişim teknolojileri ekosistemi artık özgür ve paylaşımlı bir dünyanın tek çözüm olduğunu gösterdi. Bizler de Verisoft olarak mesajımızı iletiyoruz:
“Getirin Android POS’unuzu size VUK 507 ve TechPOS uygulamasını sağlayalım. Beraber yapalım, beraber kazanalım!”