“Açık veri ve sağladığı imkanlar her geçen gün artıyor”

1

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

PSM DERGİSİ

Açık veri (biz fark etmesek de) hayatımızın her yerinde

Açık veri yaklaşımını incelemeye başladığımızda karşımıza iki terim çıkar: Halka açık veri (public data) ve açık veri (open data).

Halka açık veri, dijital olan veya olmayan tüm mecralardan ulaşabileceğimiz veriyi ifade eder. Açık veri de bunun bir alt kümesidir. Aralarındaki temel fark ise açık verinin yapısal olarak kolay ulaşılabilir olmasıdır. Örneğin, yerel ya da ulusal gazetelerde çıkan bir iflas haberi, artık kamuoyuna açık hale gelmiştir. Bu haber kurumlarca sorgulanabilir hale getirildiğinde ise açık veriye dönüşmüştür.

İşte veri mühendislerinin görevi de bu şekilde ortaya çıkan tüm bilgileri kolayca erişilebilecek açık veriler haline getirmektir.

Dünyadan ilginç açık veri uygulamaları

Açık veri, temel olarak risk, potansiyel müşteri kazanımı, kişisel geçmiş kontrolü gibi alanlarda kullanılıyor. Ancak söz konusu alanlar bunlarla sınırlı değil elbette.

Dünya çapında ilginç açık veri uygulamalarına “aile ağacı araması” örneğini verebiliriz. İlgili bilgileri paylaşan devletlerin vatandaşı olan kişilerin soy ağacını çıkaran, bazen bunu 4-5 nesil geriye götürebilen uygulamalar bulunuyor. Bu bilgiler bazen aile bireylerinin birbirlerini bulabilmesi için, bazen de bankalar tarafında sahtecilik riskini önlemek amacıyla kişiler arasındaki ilişkileri ortaya çıkarmakta kullanılabiliyor.

Başka bir örnek de “kişinin adres geçmişi” uygulaması. Bu yolla edinilen bilgiler, ilgili kişilerin daha önce yaşadığı adresleri ve bazı durumlarda bu adreslerdeki taşınmazların fiyatlarını da içerebiliyor. Özellikle Kuzey Amerika’da yaşayanlar için bu bilgilerin bulunması mümkün.

Lojistik sektörü de tüm açık veri gelişmelerinden nasibini alıyor. Bilindiği gibi, dünya çapında büyük tanker ve kuru yük gemileri olan firmalar için global rota optimizasyonları çok önemli. Rüzgâr ve dalgayı arkadan almak deniz araçlarında ciddi yakıt tasarrufu sağlayacağı için meteoroloji verilerini kullanarak (bazen daha yavaş gitmeyi göze alarak) toplamda şirket kârlılığını önemli ölçüde artırma imkanı bulabiliyorlar.

Türkiye’den ilginç açık veri uygulamaları

Açık verinin Türkiye’de giderek yaygınlaşan en önemli kullanım alanı ise risk tahminlemesi. Tüzel kişilerin risk durumlarını tahminlerken açık veride geçen olumsuz durumlar göz önüne alınıyor. Bu olumsuz durumların belirli zincirler halinde gerçekleşmesi risk oranının yüksekliğine işaret ediyor. Karar vericilere sunulan bu bilgiler arasında kişiler arasındaki ticari ortaklık ağları, vergi ödeme durumları, uluslararası yasaklı olma durumu gibi önemli veriler yer alıyor. Açık veri, “erken uyarı” özelliğini sağlamasıyla da risk tahminlemesinde fayda sağlıyor.

Bir diğer örnek de fiyat tahminlemesi. İkinci el eşya satış sitelerinde görülen ürün fiyatları farklı sitelerden toplanarak, kullanıcılara ürünlerinin ne hızda satılacağı ve hangi fiyat aralığında adil bir fiyat talep edilebileceği konusunda bilgi sağlanıyor. Bu sayede kullanıcılar, ürünlerinin doğru fiyatını belirleyip hızla satış hedeflerine ulaşabiliyor.

Büyük kurumsal firmaların en önemli sorunlarından biri de acente/bayi/şube konumlarını belirlemek. Bu tür tercihler için de açık veri kullanılıyor. Bu süreçte başta TÜİK tarafından sağlananlar olmak üzere açık veri statüsündeki pek çok kaynaktan faydalanılıyor. Hinterland potansiyeli, nüfus, büyüme hızı, ticari aktivite gibi parametreler dikkate alınarak acente, bayi veya şube konumları belirleniyor.

Özetle, açık veri ve sağladığı imkanlar her geçen gün artıyor. İşimizde en iyi nasıl kullanabileceğimizi keşfetmek ise bizim görevimiz.