Yazılımcılar, startup’lar depremzedeler için seferber oldu!

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

PSM Dergisi

Enkazdan kurtarıldığına sevindiklerimiz oldu ama çıktığında acaba kucaklamak için tüm sevdikleri dışarıda onu bekliyor muydu? Ne kadar eksilmiştik? Üstelik bir de soğukta yakalanmıştık sarsıntıya. Ama soğuk, yüreklerdeki acı ve isyanı da merhamet ve fedakarlığı da donduramadı. O gece yeniden tek yürek olduk, tek vücut olduk mesafe tanımaksızın.
Türkiye’nin her ilinde her evinde üşüyoruz o geceden beri hep beraber. Kimi uçup kendi gitti enkaz kazmak için, kimi kıyafetlerini doldurdu kutulara, kimi aş kimi çadır kimi ilaç. Yardım dernekleri ve kuruluşlarına milyarlar yağdı. Çocuklar harçlıklarını gönderdi depremzede kardeşlerine, dedeler kefen paralarını. Gücü yeten yetmeyen her vatandaşımız birlik oldu ve yaraları sarmak için çalıştı. Çalışıyor…
Sadece ülkemizde değil dünya çapında toplanan yardımlar oldu, bizzat ekipleriyle depremin hemen ertesi günü yardıma koşup onlarca canlar kurtaran ülkeler oldu. Felaket anında insanın paylaşmaya ve fedakarlığa ne kadar açık bir canlı olduğu tekrar kanıtlandı.

Deprem felaketinden daha az etkilenebilir miydik? Yeterli önlemleri kamusal ve bireysel olarak almış mıydık? Teknoloji her alanda bu kadar gelişmişken, yapay zekadan, insansı robotlardan, günler içinde inşa edilebilen devasa yapılardan bahsediyorken, bir dahaki felakete daha hazır yakalanmak için neler yapacağız? Elimizdeki teknolojileri nasıl kullanacağız? Bunlar kesinlikle sorulması gereken sorular…
Bu duygusal girizgahın yazarı Enqura Genel Müdür Yardımcısı Hasan Emre Özgür. Her kelimesine katıldığımızı belirtelim. Yazılımcıların, teknoloji uzmanlarının neler yaptığına, neler yapabileceğine gelince; işte bizim derleyebildiğimiz birkaç önemli örnek…

Eser Özvataf
Datapad CTO’su (Açık Yazılım oluşumu)

“Açık Yazılım Ağı, 23 bin neferiyle sahada”

Açık Yazılım Ağı fikri nasıl doğdu? Deprem sonrası nasıl toplanıp organize oldunuz? Süreci anlatabilir misin?
“Bir toplulukla birlikte açık kaynaklı yazılım geliştirmek” 2015’ten bu yana acik-kaynak.org ismi altında yürüttüğümüz bir faaliyetti. Deprem felaketinin hemen ardından, aynı zamanda mesai arkadaşım olan Furkan Kılıç, Twitter üzerinde “bir ısı haritası oluşturup deprem bölgesindeki saha ekiplerine yardımcı olma” fikrini ortaya attı ve gönüllülerle birlikte geliştirmek istediğini duyurdu. Benim gibi daha önce herhangi bir arama-kurtarma eğitimi almamış biri, bölgeye gitmek istese yolda durdurulacak, örgütsüz ve bir şeyler yapmak için gönüllü olabilecek insanlar olarak elimizden geleni yapabilmek motivasyonuyla herkese açık bir Discord sunucusu oluşturarak kısa sürede bir araya geldik.
Herkes uzmanı olduğu alanlarda belirli katkılar sunmaya hazırdı. Furkan’la ben daha çok bu insanların önünü açarak ve bağlantıları sağlayarak ilerleyen kişiler olduk. Her geçen gün sayımızın artması ciddi bir organizasyonel büyüme sorununu da beraberinde getirdi. Ancak sektördeki deneyimlerimiz organize olma sorunlarının üstesinden gelmemizi sağladı. Son kontrol ettiğimde Discord’daki nüfusumuz 23 bin 950 kişiyi aşmıştı ve kendimizi “Açık Yazılım Ağı” olarak isimlendirmeye başladık.

Peki ağınız neler yapıyor, önümüzdeki dönem için hedefiniz ne?

Açık Yazılım Ağı, afetharita.com projesiyle başlayıp sosyal medya botları, depremyardim.com ve deprem.io’nun katılımıyla birden fazla kanaldan veri alıp bunu STK’lara paylaştıran bir yapıda ilerledi. Zamanla bu projelere yenileri eklendi. Örneğin, bazı gönüllülerimiz halihazırda sektörde çalıştığı firmalarının da desteği ve mesai arkadaşlarıyla ekipler kurarak kendi projelerini github.com/acikkaynak adresi altında oluşturmaya başladı. Kısa sürede Açık Yazılım Ağı’nın portföyü, odağımız olan afet çözümleri geliştirmeleriyle sınırlı kaldı.
Geliştirdiğimiz afet çözümlerini afet.org adresi altında, her ne kadar biz ihtiyaç olmamasını dilesek de herhangi bir afet durumunda çalışacak halde hazır hale getirmeye çalışıyoruz. Ancak ilerleyen zamanlarda kamu yararına, farklı amaçlardaki yazılımların da benzer şekilde geliştirilebileceğine inancımız tam.

Başta kamu olmak üzere ilgili kesimler ve sektörlerle nasıl bir koordinasyon, iş birlikleri geliştirilebilir?
Bu afette her şeyi örmeye sıfır noktasında başladık. Amacımız bir sonrakine bu kadar hazırlıksız yakalanmamak, hazır olmak. Gönüllülerimiz zaten sektörde belirli alanlarda çalışan uzman isimler. Yazılım dünyasının halihazırda çözdüğü kaynak ve zaman optimizasyon algoritmalarını afet durumunda da işe yarar hale getirmeye çalıştık, çalışıyoruz. Kısacası tam gaz devam edeceğiz. KVKK, GPDR başta olmak üzere yasalara uyumlu bir şekilde, STKlara/yetkili kurumlara/akredite kurumlara çözümler sağlayacağız.
Bunun için STK’ların, akredite kurumların bizlerin yaptığı çalışmaları anlamaları, yönlendirmeleri ve bizden yararlanmaları gerekiyor. BT sektörü olarak zaten ilk günden itibaren birçok firmadan destek aldık. Ancak resmi bir kimliğe sahip olmayan gönüllüler olmak bizi maalesef kamu kuruluşları ve STK’larla direkt irtibata geçemez halde bıraktı.
Ülke olarak korkunç bir afet yaşadık. Birçoğumuz için bunun travmatik sonuçları olacak. Atlattığımız her badirede olduğu gibi her ne kadar eski hayatlarımıza dönmek istersek isteyelim, bir şeyler değişecek veya kendimizi aynı noktada bulmamak için değişmek zorunda olacak.
Açık kaynakla tanıştığım yıllarda, okulunu henüz bitirmemiş alaylı bir yazılımcı olduğum ve çalışmaya devam ettiğim için uzaktan çalışmayı da pratik ediyordum. Salgın tüm dünyada birçok hasar bıraktı, uzaktan çalışma artık garipsenmeyen bir çalışma şekli olarak hayatımıza girdi. Açık Yazılım Ağı da kötü bir vesileyle olsa da bizim “açık kaynak”ın önemini ve birlikte öreceğimiz sistemleri tanımak için değişimde rolü olan bir çark haline gelebilir. Yeter ki biz coğrafya olarak aynı kaderi tekrar yaşamamak için birlik olalım bir şeyler yapmak isteyelim.

Alim Küçükpehlivan
Başarsoft Kurucu Ortağı

Afet öncesi, afet anı ve sonrası için hayati çözümler

Başarsoft, 1997 yılında coğrafi bilgi sistemleri (CBS) konusunda uzman bir ekip tarafından kuruldu. Kaliteli ve güncel harita ve harita tabanlı çözümlerle sektörlere değer katıyoruz. Ülkemizdeki afetleri en az hasarla atlatabilmek adına ürün geliştirip çözümler sunuyoruz. Bu ürünler afet öncesi risk azaltma, afet sırasında koordinasyon ve afet sonrasında süreçlerin yönetilmesi aşamalarında kullanılıyor.
Herhangi bir gelir beklentisi olmaksızın, toplumsal fayda amacıyla üniversitelerle iş birliği yaparak “DepremRiskim” uygulaması geliştirdik. Bu uygulamayla vatandaşlar, konutlarının deprem dayanıklılığını ölçerek ve binaları için güçlendirme gerekip gerekmediği konusunda bilgi alabiliyor. Deprem Riskim uygulaması AppStore, Google Play ve Huawei AppGallery’den ücretsiz indirilip kullanılabiliyor.
Depreminin ilk gününde, “Depremde Yardım İhtiyaçları Haritalandırma” partalımızı yayın aldık. Bu platformla sosyal medyada yayınlanan yardım çağrıları konumlandırılıyor. Bu sayede görevlilerin, bölgeyi bilmeden yardıma gelen birçok gönüllü ve STK’ların en hızlı ve doğru bir şekilde enkaz noktasına erişmesi sağlandı. Yardım için belirlenen barınma noktaları ve deprem bölgesindeki yardım noktaları görüntülenebiliyor. Deprem bölgesindeki akaryakıt firmalarıyla entegrasyon sağlanarak aktif çalışmakta olan akaryakıt noktaları, Türkiye Eczacılar Birliği ile entegrasyon halinde bölgeye gönderilen gezici afet eczaneleri ve aktif görev yapan eczaneler harita üzerinde anlık konumlarıyla gösteriliyor. Portalımız üzerinden sağlanan bu entegrasyonlar ve bilgiler, Çevre Şehircilik Bakanlığı CBS Genel Müdürlüğü ve AFAD’ın Aydes uygulamasına aktarılıyor.
Başarsoft’un saha iş gücü uygulaması TEAMER, deprem bölgesindeki çalışmaların yönetilmesi için kamu ve özel kuruluşlarına destek oluyor. Bu sayede saha ekipleri arasında koordinasyon sağlanarak hızlı bir şekilde planlama yapılabiliyor, iş emirleri sahadaki personele kolayca iletilerek hızlı iletişim kurulabiliyor, tüm iş emirleri tek platformdan yönetilebiliyor. Uygulama harita tabanlı olduğundan, görevlendirmeler için en kısa rotalar oluşturulup kullanıcıya sunuluyor.
Akıllı harita sunucusu BaşarMapSever ise Türkiye’ye ait güncel harita verisi sağlıyor. BMS içerisindeki harita altlık servisleriyle sahada konumlara çok hızlı ulaşım mümkün oluyor. BMS ile farklı adresler çözümlenebiliyor, rotalama servisleri kullanılabiliyor.
Yine Başarsoft’un altyapı ürünlerinden EdaBİS (Elektrik Dağıtım Altyapı Bilgi Sistemi), SudaBİS (Su ve Kanalizasyon Altyapı Bilgi Sistemi), DoaBİS (Doğalgaz Dağıtım Altyapı Bilgi Sistemi), TelcoBİS (İletişim Altyapı Bilgi Sistemi), PwrMetrix (Kesinti Bilgi Sistemi) ve ASUKAYIP (Akıllı Su Kayıpları Yönetimi Platformu); kamu kurumları, belediyeler ve altyapı firmalarına yönelik, deprem bölgelerindeki planlama, güncelleme ve kesinti yönetimini içeren akıllı harita sistemleriyle çözüm sunuyor. Bu ürünler sayesinde deprem bölgeleri için orta ve uzun vadede önlemlerin alınabileceğini düşünüyoruz.

Afetzede tespiti için önemli uygulama: Kim Nerede?

Ekin Smart City Solutions’ın geliştirdiği “Kim Nerede?” uygulaması, afetzede bulma konusunda iki temel özelliğe sahip.
Yardım kuruluşları için “Kişi Ekle” özelliğiyle yüz fotoları çekilip kayıt altına alınıyor. Fotoğrafla birlikte konum da kaydediliyor. Opsiyonel ilave bilgi ekleme alanları da mevcut.
Kayıp kişinin bulunabilmesi için uygulama ekranındaki “Kim Nerede?” ikonuna tıklanarak kişiye ait portre/vesikalık fotoğrafının telefon vasıtasıyla çekilmesi ya da varsa telefon albümünden seçilerek sisteme sorgulatılması yeterli. Bu sayede yazılım daha önceden eklenen fotoğraflar arasından tarama yaparak eğer daha önce kayıt açılmışsa aranan kişiyi kolayca bulabiliyor. Henüz kayıt yapılmadıysa bu fotoğrafı hazırda tutup daha sonra kayıt eklendiğinde uyarı veriliyor.
Afetzedelerin bulunabilmesi için ilgili kişiler tarafından uygulamanın “Kişi Ekle” butonuna tıklanıyor. Gelen ekran üzerindeki talimatlar doğrultusunda önce “Fotoğraf Yükleme” butonuna tıklanarak afetzedenin portre fotoğrafı çekiliyor ya da kayıtlı fotoğraflar içerisinden ekleniyor. Sonrasında varsa kimlik bilgileri, adres/konum bilgisi giriliyor, kişi hakkında eklenmesi gereken bir not varsa yazılıyor, son olarak da cinsiyet seçimi yapılıyor.

Hasan Emre Özgür
Enqura Genel Müdür Yardımcısı

“Uzaktan kimlik ve yüz doğrulama çözümümüz 2023 boyunca ücretsiz”

Enqura olarak kurulduğumuz 2014 yılından beri yeni nesil finansal teknolojiler geliştiriyoruz. Depremin ilk anından itibaren şirketimiz adına ve çalışanlar olarak bireysel yardımlarda bulunduk. Depremden kendisi ya da ailesi etkilenen arkadaşlarımız oldu, onlara destek olduk. Ama daha fazla ne yapabiliriz diye hep düşündük. Bu yardımlar kısa bir süreyle sınırlı olmayacak. En az 2-3 yıl kamu ve özel kuruluşlar, dernekler, vakıflar, STK’lar depremden etkilenen vatandaşlarımıza ayni ve nakdi yardımlar yapacaklar ya da buna aracılık edecek.
Bu kapsamda yardımların depremzedelere ulaşmasını sağlayacak mobil ve web uygulamaları geliştirileceğini öngördük. Ev sahiplerinin evlerini depremzedelere açtığı dijital platformlar görmeye başladık bile. Belediyeler ya da büyük şirketler bir mobil uygulama üzerinden dijital cüzdan ya da ön ödemeli bir yardım kartı vesilesi ile depremzedeye düzenli yardım göndermeye de başlayacak. Böyle bir uygulama üzerinden yardımların alınabilmesi için depremzede vatandaşlarımızın tıpkı banka mobil uygulamalarında olduğu gibi kendilerini TC kimlik kartları ve yüzleriyle tanıtma ihtiyacı duyabileceğini, zira yardım fonlarının kötü niyetli kişilerce suistimal edilmek istenebileceğini, yardımın doğru kişiye ulaştığını kanıtlamanın önemli olacağını düşündük.
İşte tam da bu noktada, 2023 yılı boyunca yardım amaçlı geliştirilecek kamusal ya da özel tüm uygulamalara halihazırda mevzuatlarla uyumlu olan ve yüzde 99’a varan doğrulukla kimlik tanıyabilen yapay zeka tabanlı “uzaktan kimlik ve yüz doğrulama” çözümümüz EnQualify’ı ücretsiz olarak sunmaya karar verdik. Belki binaların depremde daha az hasar görmesini sağlayacak bir teknolojimiz yok ama kendi elimizden geldiğince teknolojinin kullanımına dair bir farkındalık yaratmayı ve yardımlaşma amaçlı böyle uygulamalar geliştirilmesini teşvik etmeyi hedefledik.
Bu alanda projeleri olan tüm kamusal ya da özel girişimlere destek olmayı ve ülkece yaraları sararken elimizden gelenin en fazlasını verebilmeyi ümit ediyoruz.

İTÜ Çekirdek girişiminden deprem çözümleri

Deprem yaralarının sarılması için İTÜ Çekirdek girişimleri de gönüllü olarak projeler ve kampanyalar başlattı. Söz konusu girişimciler tarafından geliştirilen uygulama ve çözümler deprem bölgesinde yardıma ihtiyacı olan birçok insana ulaşıyor. Çoğu online ve mobil olarak kullanılabilen uygulamalardan bazıları; enkaz altında yardıma ihtiyacı olan depremzedeler ile yardım edebilecek olanların iletişimine katkı sağlarken, bazıları da afet sonrası depremzedelerin barınma, sağlık ve psikolojik destek ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik hizmet sunuyor…

BlindLook

Blindlook ekibi, deprem felaketinde barınma ihtiyacı bulunan görme engellileri evlerinde misafir ederken, gönüllü olarak evlerinde misafir etmek isteyen kişileri de ihtiyaç sahipleriyle buluşturuyor.

Bugbounter

BugBounter ekibi, deprem sonrası aktif çalışan tüm yardımlaşma ve destek platformlarının online güvenlik testlerini ücretsiz yaparak, depremzedelere yapılan yardımların engellenme ve sömürülmesine karşı çıkmayı amaçlıyor.

Bulut Klinik

Bulut Klinik ekibinin geliştirdiği sağlık uygulamasıyla depremden etkilenen kişiler için online psikolojik ve sağlık destek hizmeti ücretsiz sunuluyor.

Evbee

Evbee ekibi, mobil şarj istasyonu araçlarını modifiye ederek afet bölgesinde elektrik sağlama ve mühendislik hizmetlerine destek vermesi amacıyla tahsis ediyor.

Evimdeki Psikolog

Evimdeki Psikolog ekibi, depremden etkilenen kişiler için online ücretsiz psikolojik destek sağlıyor.

Fromyoureyes

Fromyoureyes ekibinin geliştirdiği uygulama sayesinde toplanma noktaları, yardım noktaları ve bunun gibi birçok kritik konuda görme engelli depremzedelere katkı sunuyor.

GonulluPsikolog.org

Gonullupsikolog.org ekibi, afetten etkilenen kişiler için online ücretsiz psikososyal destek sağlıyor.

Kanka Host

Kanka Host ekibi, kalacak yere ihtiyacı olan depremzedeler ile evini paylaşmak isteyenleri geliştirdikleri uygulama üzerinden bir araya getiriyor.

Kidolog

Kidolog ekibi, depremden etkilenen kişiler için geliştirdiği uygulama ve WhatsApp üzerinden online ücretsiz psikolojik destek sağlarken, psikolojik destek çalışmalarına gönüllü olarak katılmak isteyen uzmanları da sürece dahil ediyor.

Laska Technology

Laska ekibi, depremzedelerin ve bölgede çalışan insanların ısı ve elektrik ihtiyacını karşılamak üzere, geliştirdiği teknolojiyle atık lastiklerin ileri dönüştürülerek enerji ve hammadde elde edilmesini sağlayan yenilenebilir yakıt yardımında bulunuyor.

Microfon

Microfon ekibi bir kampanya başlatarak, depremden etkilenen ve eğitim yardımına ihtiyacı olan öğrencileri, başvuruları doğrultusunda eğitim desteği veren kişi ve kurumların desteğiyle buluşturuyor.

Missafir

Missafir ekibinin geliştirdiği “Missafirimizsiniz” platformu, ev sahipleri ile konaklama ihtiyacı olan depremzedeleri buluşturmayı amaçlıyor.

Sesver

Arvia’nın geliştirdiği Ses Ver.in platformu, deprem bölgesinde yardıma ihtiyacı olanlar ile yardım edebilecekleri buluşturuyor. Söz konusu platform, otomatik konum paylaşma ve sesli görüşme özellikleriyle müdahale hızını artırmayı hedefliyor.

Stemist Box

Stemist Box ekibi, “Eğitici Oyuncak Yardımı” kampanyasıyla depremden etkilenen çocuklar için, her 1 oyuncak bağışı karşılığında bölgeye 4 oyuncak gönderiyor.

Steto

Steto ekibi, depremden etkilenen kişiler için online ücretsiz psikolojik destek sağlıyor.

Peace Therapist

Peace Therapist ekibi, depremden etkilenen kişiler için online ücretsiz psikolojik destek sağlıyor.

RePG Energy

RePG ekibi, sahip olduğu patentli enerji ve su teknolojilerini şebeke bağımsız, akıllı ve kendine yeten konteynerleri depremzedelerin hizmetine sunuyor

Terappin

Terappin ekibi, depremden etkilenen kişiler için ücretsiz psikolojik destek sağlarken, psikolojik destek çalışmalarına gönüllü olarak katılmak isteyen uzmanları da sürece dahil ediyor.

Walkers

Walkers ekibi, geliştirdikleri hareket ve sağlık uygulamasında “Eğitim Kutusu” ile iş birliği yaparak kullanıcılarına ücretsiz online deprem eğitimi tanımlıyor.